Wat zijn cumarines
en wat zijn de voor- en nadelen?
Cumarines zijn antistollingsmiddelen die voorkomen dat uw bloed te snel stolt. Door het slikken van cumarines verkleint u de kans op bloedstolsels en/of trombose.
Wanneer slik je cumarines?
Huisartsen en/of specialisten schrijven regelmatig cumarines voor na het optreden van een diep-veneuze trombose, om de kans op nieuwe vorming van stolsels – en alle risico’s van dien – tot een minimum te beperken. Hoe werkt het precies?
Cumarines gaan de werking van vitamine K tegen. Vitamine K zorgt er namelijk voor dat er stollingsfactoren in de lever worden aangemaakt. Door het slikken van cumarines worden er dus minder stollingsfactoren in de lever aangemaakt, waardoor de kans op vorming van stolsels en/of trombose vermindert. Trombose patiënten die antistollingsmiddelen voorgeschreven krijgen, zitten daar vaak gedurende een langere termijn – of zelfs levenslang – aan vast.
De antistollingsbehandeling met cumarines stopt weer als de kans op een trombose of embolie minimaal of nihil is, of als de kans op een bloeding bestaat. Hoe groot die kans op bloedingen of trombose is, wordt nauwkeurig in de gaten gehouden middels het meten van de INR-waarde (stollingswaarde). Dat kan op meerdere manieren: door een verpleegkundige via een bloedafname in de arm of (zelf) via een prikje in de vinger – vergelijkbaar met hoe diabetespatiënten hun bloedglucosewaarde (bloedsuikerwaarde) meten.
▶️ Lees ook: Wat is de stollingswaarde?
Verschillende benamingen cumarines
Er zijn verschillende benamingen voor deze antistollingsmiddelen in tabletvorm:
- Cumarines
- Coumarines
- Coumarinederivaten
- Vitamine K-remmers
- Vitamine K-antagonisten
- Bloedverdunners
Werking cumarines
Er zijn drie soorten antistollingsmiddelen op de markt:
- Cumarines (oraal, lange termijn en indirecte werking)
- Heparines (injectie, directe werking)
- NOAC’s/DOAC’s (oraal, lange termijn en directe werking)
Bij De Nationale Trombose Dienst (NTD) wordt uitsluitend gewerkt met cumarines. Door het slikken van cumarines creëert u een kunstmatig vitamine K-tekort, wordt het bloed minder stolbaar en de kans op trombose kleiner. Wees gerust, er blijven natuurlijk nog genoeg stollingsfactoren over om een wond(je) te dichten.
Werkingsduur cumarines
Cumarines hebben een relatief lange werkingsduur, bekende cumarinesoorten zijn:
- Acenocoumarol (merknaam Sintrom)
- Fenprocoumon (merknaam Marcoumar)
In Nederland wordt de cumarine acenocoumarol het meest gebruikt. Het verschil tussen acenocoumarol en fenprocoumon zit ‘m met name in de werkingsduur: acenoucoumarol heeft een werking van enkele dagen en fenprocoumon maximaal enkele weken. Hoe langer de werkingsduur, des te stabieler uw stollingswaarde ofwel INR-waarde. Maar daarbij heeft elke cumarine zijn voors en tegens. We zetten ze voor u op een rij:
Voor- & nadelen acenocoumarol
+ Snelle werking
+ Verdwijnt snel uit uw lichaam als u stopt met slikken
– Korte werking (enkele dagen, de werking halveert elke 11 uur)
– Grotere kans op schommelingen van de INR-waarde
Door de korte werking (halfwaardetijd), kunnen er flinke verschillen zitten tussen de INR-metingen. Dat wordt nóg groter als er een dosis wordt vergeten, of als het tijdstip van inname van acenocoumarol sterk wisselt.
Voor- & nadelen fenprocoumon
+ Lange werking (tot 2 weken, de werking halveert elke 140 uur)
+ Stabielere bloedspiegel = stabielere INR-waarde
– Tijdig stoppen voor ingreep
Door de lange werkingsduur blijft fenprocoumon veel langer in het lichaam. Dat betekent echter wel dat u – wanneer u bepaalde (tandheelkundige of operatieve) ingrepen of onderzoeken moet ondergaan – tijdig moet stoppen met slikken.
Bijwerkingen cumarines
Elk medicijn heeft z’n voors en tegens. Door de verminderde bloedstolling is de meest voorkomende bijwerking van cumarines het optreden van bloedingen. Dat kan zich uiten in:
- Blauwe plekken
- Korte, kleine bloedingen
- Ernstigere bloedingen
De kans op bloedingen neemt met name toe als de INR-waarde gedurende langere periode buiten de streefwaarden komt. Ernstige bloedingen – zoals een hersenbloeding – zijn gelukkig zeldzaam. De kans op haarverlies is wel iets groter. Andere bijwerkingen zijn zeer zeldzaam en kunnen per persoon verschillen.
Welk antistollingsmedicijn past bij mij?
Bekijk de werking, bijwerkingen van de (verschillende soorten) antistollingsmiddelen ook op www.apotheek.nl of www.lareb.nl. De behandelend (huis)arts of specialist bepaalt – op basis van de persoonlijke gezondheidssituatie, leefstijl, -omstandigheden en/of zelfdiscipline welk antistollingsmiddel het beste bij iemand past.
Dosering bij antistollingsbehandeling
De dosering – het aantal antistollingstabletten dat iemand moet nemen – is voor iedereen verschillend, en kan in de loop van de tijd variëren. Trombose patiënten die cumarines voorgeschreven krijgen, ontvangen een persoonsgebonden doseerschema en moeten regelmatig het antistollingsniveau van hun bloed meten. De controletermijn daarvan varieert in de meeste gevallen tussen de 2 tot 4 (en maximaal 6) weken.
Zelf prikken & meten
Vroeger moest een trombose patiënt daarvoor verplicht periodiek bloed laten prikken bij het ziekenhuis of de prikpost, tegenwoordig kan de INR-waarde ook middels een klein prikje in de vinger worden gemeten. Deze zogenaamde ‘zelfmeters’ geven de INR-waarde online door, het nieuwe doseerschema staat veelal diezelfde dag nog klaar in hun EPD ofwel persoonlijke patiëntendossier.
▶️ Meer over zelfmeten bij trombose
P.S. Wist u dat trombosepatiënten die overstappen naar zelfmeten, maar liefst 50% minder (!) kans op complicaties hebben?
Tijdelijk of levenslang cumarines slikken
Soms is een levenslange antistollingsbehandeling met cumarines nodig. Bijvoorbeeld bij:
- Boezemfibrilleren
- Een mechanische kunsthartklep
- Hartafwijkingen
- Vaatoperaties
- Een terugkerend trombosebeen of longembolie
Een tijdelijke antistollingsbehandeling komt o.a. voor bij een:
- Orthopedische operatie
- Trombosebeen
- Longembolie
De behandelingsduur bij een tijdelijk traject varieert per persoon/situatie en wordt door de behandelend arts/specialist bepaald.
Vragen?
Ondergaat u een antistollingsbehandeling met acenocoumarol of fenprocoumon als werkzame stof, en wilt u ook overstappen naar zelfmeten – zodat u eenvoudig zelf kunt meten, waar en wanneer u maar wilt?
Zo kunt u razendsnel van start:
- Meld u aan op www.trombosezelfzorg.nl
- Komt u in aanmerking? Volg de korte e-learning
- Bent u geslaagd? Een van onze zelfzorgconsulenten komt bij u langs
- U kunt direct van start met zelfmeten bij trombose
Tijdens de eerste weken van een ‘Trombose Zelfzorg’ antistollingsbehandeling wordt u natuurlijk intensief begeleid. De NTD neemt regelmatig contact met u op over de voortgang, eventueel medicijngebruik en het gebruik van uw persoonlijke dossier. Voor een optimale zorg, gewoon bij u thuis.
Wilt u eerst meer weten over zelfmeten bij trombose en/of een antistollingsbehandeling met cumarines? Neem gerust contact op met onze servicedesk via 088 – 003 88 80.
(Trombose)zorg voor uzelf. Altijd & overal.
Andere blogs
Die u wellicht ook interessant vindt: