De bloedstolling ofwel hemostase in uw lichaam is afhankelijk van een groot aantal stollingsfactoren, die grotendeels worden aangemaakt in uw lever. Voor het aanmaken van stollingsfactoren II, VII, IX en X heeft de lever vitamine K nodig.
Als uw bloedstolling verstoord is, dus als-ie niet goed of té goed werkt, dan kunnen er onverwacht en/of ongemerkt bloedingen of bloedstolsels (trombose of embolie) optreden – met in potentie levensgevaarlijke gevolgen van dien.
Wist u dat uw manier van leven en voeding ook invloed heeft op uw bloedstollingswaarde?
Bij risico op trombosevorming
Bij mensen met een versterkte bloedstolling, trombosepatiënten die cumarines (fenprocoumon of acenocoumarol) als antistollingsmedicijn gebruiken, wordt bewust een kunstmatig tekort aan vitamine K gecreëerd om het risico op stolselvorming in de aderen – ofwel een trombose en/of embolie – te voorkomen.
Lees ook: Wat zijn cumarines?
Zelf INR-waarde controleren
Door het periodiek meten en doorgeven van de INR-waarde kan de mate van bloedstolling nauwkeurig door de trombosedienst in de gaten worden gehouden. Want waar een te snelle bloedstolling trombosevorming kan veroorzaken, kan een te trage bloedstolling er weer voor zorgen dat wondjes minder snel genezen – of ervoor zorgen dat er elders in het lichaam blauwe plekken en/of bloedingen ontstaan. Is de INR-waarde gedurende een langere tijd te hoog of te laag, dan krijgt u een ander doseeradvies voor het nemen van uw antistollingsmedicatie voorgeschreven.
Maar er komt natuurlijk ook vitamine K in onze voeding voor, dus wat gebeurt er als op die manier het kunstmatig tekort weer wordt aangevuld met wat u eet en/of drinkt?
Vitamine K in voeding
Vitamine K bestaat uit vitamine K1 (phylloquinon) en vitamine K2 (menaquinonen). Naast het bijdragen aan de aanmaak van de stollingsfactoren zorgt vitamine K ook voor het behoud van sterkte botten.
ADH vitamine K
Voor een gezonde volwassene zonder bloedstollingsproblematiek is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) vitamine K vastgesteld op 90 mcg / µg (microgram) voor vrouwen en 120 mcg voor mannen. Voor trombosepatiënten die cumarines gebruiken, geldt het advies om niet meer dan 120 mcg vitamine K per dag in te nemen.
Vitamine K komt voornamelijk voor in:
- Groene (blad)groenten
- Fruit
- Zuivel
- Eieren
- Vlees
- Gevogelte
- Granen
Vitamine K rijk eten
Een aantal voedingsmiddelen die relatief veel vitamine K bevatten zijn:
- Peterselie
- Boerenkool
- Spinazie
- Snijbiet
- Raapstelen
- Andijvie
- Broccoli
- Spruitjes
- Sla
- Zuurkool
Voornamelijk groene bladgroenten dus. In groenten zoals aardappelen, komkommers, tomaten, pepers en wortelen zit relatief weinig vitamine K.
Invloed van voeding op uw INR
Voor trombosepatiënten die cumarines gebruiken geldt niet per se dat zij bovenstaande groenten moeten mijden. Het belangrijkst is om een gezond, regelmatig en gevarieerd voedingspatroon aan te houden. Dus als trombosecliënt kunt u gedurende de wintermaanden – wanneer vaker vitamine K-rijk voedsel op tafel staat – gerust in een week én boerenkool én zuurkool eten.
Gaat u echter elke dag voor vitamine K rijke maaltijden zoals spruitjesstamppot of boerenkool? Dan is dat een ander verhaal. Probeer dus zoveel mogelijk vast te houden aan een gezond, normaal en vooral gevarieerd voedingspatroon – dan is de dagelijkse maaltijd van minimale invloed op de INR-waarde.
Welke factoren hebben invloed op uw INR?
Soms is een drastische verandering in het voedingspatroon niet (helemaal) te vermijden. Denk aan:
- Als u op vakantie gaat
- Als u op dieet gaat
- Als u ziek of bedlegerig bent
Ter illustratie: Tijdens de vakantie zijn mensen soms wat losser als het gaat om eten en drinken, wordt soms flink afgeweken van het reguliere voedingspatroon. En stel dat u bijvoorbeeld voor een rondreis of lange vakantie naar het Verre Oosten kiest: de Oosterse keuken bevat heel weinig vitamine K – daardoor kan uw INR-waarde juist ineens omhoogschieten.
Beïnvloeding voedingspatroon op antistolling
Omdat in dat soort situaties de inname van vitamine K ineens verandert, kan het voorkomen dat de INR-waarde ontspoort. In dat geval is veelal extra controle van de INR-waarde en/of het bijstellen van de hoeveelheid antistollingsmiddelen essentieel om uw stollingswaarde weer op peil te krijgen.
Bent u cliënt van De Nationale Trombosedienst – de online trombosedienst van Nederland? Dan houdt ons doseerteam uw INR-waarde te allen tijde nauwkeurig in de gaten, grijpt vanzelfsprekend in wanneer nodig.
Andere situaties die kunnen leiden tot (flinke) schommelingen in de bloedstollingswaarde zijn:
- Andere medicatie
- Verkeerde dosis
- Voedingssupplementen
- Vitaminepreparaten
- Vruchtensiropen en fruitsappen met toegevoegde vitamine K
- Onregelmatig en/of overmatig alcoholgebruik
- Ziektes
- Bloedingen
- Diarree
- Braken
- Koorts
- Stress
INR-waarde te hoog of te laag?
Voeding kan voor kleine en/of kortdurende schommelingen van de INR-waarde zorgen. Bent u trombosepatiënt en is uw INR-waarde gedurende een langere periode lager dan 1.5 of hoger dan 6.0? Dan is er waarschijnlijk meer aan de hand.
Neem in dat geval contact op met uw trombosedienst. In veel gevallen wordt de dosering aangepast, zodat de stollingstijd van het bloed weer in balans is – en daardoor de kans op trombose en/of bloedingen zo klein als mogelijk.
▶️ Lees ook: Trombose en afvallen
Welke voeding bij tromboserisico?
Een gezond voedingspatroon en dito leefstijl zijn essentieel voor iedereen. Het houdt je fit en beperkt het risico op vervelende aandoeningen en/of ziektes.
Ons voedingsadvies
- Eet gevarieerd en matig
- Eet veel groenten en fruit
- Ga voor vezelrijke producten
- Eet regelmatig vis
- Beperk de consumptie van rood vlees
Eetwissels
Met kleine veranderingen maakt u al een wereld van verschil. Bijvoorbeeld:
- Vervang sappen en frisdranken door water
- Vervang cappuccino en energiedrankjes door koffie
- Vervang geraffineerde graanproducten door volkorenproducten
- Vervang zoet beleg of bewerkt vlees door pindakaas
- Pak een klein handje noten in plaats van een koekje tussendoor
- Vervang verzadigde vetten door onverzadigde vetten. Denk aan olijfolie in plaats van roomboter etc.
▶️ Lees ook: Gezonder leven moeilijk? Met deze eetwissel tips niet meer
Aandoeningen door trombose
Door een gezond voedingspatroon kunt u de kans op het ontwikkelen van trombose echt aanzienlijk verkleinen. Bekende voorbeelden van aandoeningen door verschillende trombose soorten zijn:
Welke voeding vermijden?
Deze zaken kunt u beter vermijden of zoveel mogelijk beperken:
- Sterk bewerkt ofwel geraffineerd voedsel. Denk aan witbrood, chips, koekjes, witte pasta etc.
- Verzadigd vet
- Transvet
- Fastfood
- Rood vlees
- Overmatig alcoholgebruik
Andere risicofactoren voor trombose
Ook bij jonge mensen treedt – soms door onverklaarbare redenen – weleens trombose op, dus de kans op een trombose of embolie is nooit helemaal uit te sluiten. Bekende risicofactoren waardoor een grotere kans op stolselvorming ontstaat, zijn:
- Overgewicht
- Stress
- Hoge(re) leeftijd
- Roken
- Vliegreizen
- Veel zitten
- Operaties
- Langdurige bedrust
- Erfelijke afwijkingen
- Anticonceptiepilgebruik
Ook bij mensen met aderverkalking, een hartritmestoornis als boezemfibrilleren – ook wel atriumfibrilleren genoemd – en ziektes zoals kanker, het May-Thurnersyndroom, een verhoogd(e) cholesterolgehalte, bloeddruk en/of diabetes kunnen (direct of indirect) de kans op trombose vergroten.
Conclusie
Voeding is zeker van invloed op uw antistollings- ofwel trombosebehandeling. Bij de inname van veel vitamine K stolt uw bloed sneller, bij weinig vitamine K langzamer.
Als trombosepatiënt vaart u het beste bij een zo stabiel mogelijke bloedstollingswaarde, dus wij raden u aan daar rekening mee te houden als het gaat om wat u eet en drinkt. Bij een (langdurige) aanzienlijk hogere of lagere bloedstollingswaarde is er vaak meer aan hand.
Ons advies?
Eet gevarieerd en matig, leef gezond, beweeg voldoende en vermijd stress. Dan is de invloed op uw bloedstolling en bloedsomloop optimaal en het risico op trombose minimaal.
P.S. Kijk voor meer informatie over een optimaal gebalanceerd eetpatroon én heerlijke, wetenschappelijk verantwoorde recepten voor mensen die een trombosebehandeling ondergaan, eens in ‘Het vitamine K kookboek’ van Hugo ten Cate.
Uw online trombosedienst
Heeft uw arts of specialist u bloedverdunners – in de vorm van cumarines oftewel vitamine K antagonisten (VKA’s) – voorgeschreven om de kans op trombose en/of een embolie tot een minimum te beperken? Ga voor maximale vrijheid, met Trombose Zelfzorg van de NTD. De beste trombosedienst van Nederland.
✓ Zelf pijnvrij prikken
✓ Wanneer u maar wilt
✓ Hoogwaardige trombosezorg
✓ Waar u ook bent
✓ 24/7 zorgverlening
Vele duizenden tevreden zelfzorgcliënten gingen u voor. Lees hier wat cliënten van de online trombosedienst – de NTD – vinden.
Zo kunt u razendsnel van start:
- Meld u aan op www.trombosezelfzorg.nl
- Komt u in aanmerking? Volg de korte e-learning
- Bent u geslaagd? Een van onze zelfzorgconsulenten komt bij u langs
- U kunt direct van start met zelfmeten bij trombose
Tijdens de eerste weken van een ‘Trombose Zelfzorg’ antistollingsbehandeling wordt u natuurlijk intensief begeleid. De trombosedienst – NTD – neemt regelmatig contact met u op over de voortgang, eventueel medicijngebruik en het gebruik van uw persoonlijke dossier. Voor een optimale trombose zorg, gewoon bij u thuis.
Wilt u eerst meer weten over zelfmeten bij trombose en/of een antistollingsbehandeling met cumarines via dé online trombosedienst van Nederland? Neem gerust contact op met onze servicedesk via 088 – 003 88 80.
(Trombose)zorg voor uzelf. Altijd & overal.
Andere items
Die u wellicht ook interessant vindt: